NRC Handelsblad, 24 september 2010


Paniek in West-Friesland, door Julie Wevers


In zijn boek 'Isolatie' verbeeldt illustrator Kees Peerdeman de angststoornis waaraan hij sinds zijn puberteit lijdt. Hij presenteert zijn boek tijdens het Madness & Arts Festival.

 


Illustrator en grafisch ontwerper Kees Peerdeman (24) kreeg rond zijn veertiende een heftige angststoornis: hij was bang om dood te gaan en zag elk kwaaltje aan voor een fatale ziekte. Peerdeman is geboren en getogen in West-Friesland, een streek waar opvallend veel jongeren zelfmoord plegen.

 

Peerdeman: ,,De West-Friese cultuur is er één van hard werken en niet zeuren. Over gevoelens en problemen wordt gezwegen."

Toen Peerdeman hiervan het thema van zijn afstudeerproject voor de Eindhovense Design Academy had gemaakt, drong het tot hem door dat hij zelf óók een typische West-Fries is. Peerdeman: ,,Heel lang heb ik gezwegen over mijn angststoornis, hoewel ik uit een open gezin kom. Dat had waarschijnlijk alles te maken met die gesloten cultuur. Vanaf dat moment besloot ik het alleen nog over mijzelf te hebben."

Peerdeman studeerde eind vorig jaar cum laude af met een serie handgemaakte zwart-wit tekeningen over de angststoornis, waaraan hij nog steeds lijdt. Inmiddels heeft hij er een boek van gemaakt, getiteld Isolatie, dat hij onlangs in eigen beheer uitgaf.

Op elke pagina staat één tekening die precies past in een vierkant van 8 bij 8 cm. De allereerste afbeelding stelt West-Friesland voor: een leeg vierkant. Peerdeman: ,,Al schetsend kwam ik steeds uit op dit lege kader, een harde en beklemmende vorm. Een cirkel was te vriendelijk geweest."

 

Tekst bevat het boek nauwelijks. ,,Ik heb het wel geprobeerd, maar ik ben geen prater", zegt Peerdeman. Na de leegte verschijnt in het vierkant het lieflijke, agrarische West-Friese landschap, waarna Peerdeman langzaam inzoomt op de slaapkamer van zijn ouderlijk huis: Peerdeman is een jaar of 16, een jongen die er in het West-Friese dorpje Hem niet echt bij hoort.

Peerdeman: ,,Ik had andere interesses. Zo zat ik niet op voetbal, maar was ik altijd bezig met tekenen en muziek maken. Eigenlijk had ik maar één goede vriend, terwijl de meeste jongeren deel uitmaakten van een grote hechte vriendengroep. Het probleem met dit soort dorpen is eigenlijk: of je er nou past of niet, je bent er nu eenmaal. Al die vriendschappen die ik om me heen zag, waren niet gebaseerd op gemeenschappelijke interesses, maar op het gegeven dat er niemand anders in de buurt was."

 

Daar, in die slaapkamer met de Luxaflex omlaag, zien we Peerdeman die zijn lichaam inspecteert op signalen van een dodelijke ziekte: hartkloppingen, haaruitval, kippenvel. ,,Op een gegeven moment durfde ik niet meer naar buiten, want door de angst zag ik de buitenwereld sterk vervormd." Die vervorming laat Peerdeman zien in tekeningen van het West-Friese landschap dat plotseling niet meer lieflijk is, maar grillig en onheilspellend. Peerdeman: ,,Uiteindelijk kreeg ik een zware paniekaanval op school en toen ben ik pas gaan praten."

Hoogtepunten uit Isolatie zijn de tekeningen waarin de angst zelf wordt verbeeld, zoals die van Peerdeman die op zijn kamer wordt omringd door een gitzwarte vloeistof, mooi weergegeven met Oost-Indische inkt.

 

Peerdeman: ,,Ik heb voor vloeistof gekozen omdat mensen misschien het gevoel zullen herkennen dat je hebt als je bijna verdrinkt. Op een gegeven moment verdronk ik in de zwarte gevoelens. Dat was het meest hopeloze punt dat ik heb bereikt."

Onlangs kocht Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) West-Friesland honderd exemplaren van Isolatie. Peerdeman: ,,Ze gaan het boek gebruiken om angst bespreekbaar te maken onder jongeren en dat vind ik een goede zaak. Was ik eerder gaan praten, dan was het nooit zo uit de hand gelopen."